Sau khi lắp đặt đồng hồ điện (power meter) hoặc đồng hồ giám sát chất lượng điện (power quality analyser), ta cần kiểm tra lại để đảm bảo thông số ghi nhận và hiển thị một cách chính xác nhất nhằm tránh các sai sót có thể gây thiệt hại cho người sự dụng hoặc chính bản thân bên làm tủ. Các sai sót trong quá trình cài đặt, lắp đặt có thể gây thiệt hại rất nhiều về tài chính nếu không được phát hiện kịp thời.
Trong bài viết này, tôi sẽ trình bày một số điều cần thực hiện trong quá trình thử nghiệm và nghiệm thu đồng hồ. Người kiểm tra nên kiểm tra theo thứ tự bên dưới.
1. Sai tỉ số biến dòng hoặc sai tỉ số biến áp
Dấu hiệu: chỉ số dòng tải/điện áp hiển thị trên đồng hồ quá thấp so với dự kiến hoặc thấp hơn nhiều so với đồng hồ cầm tay
Nguyên nhân: Tỉ số biến dòng (CT, TI) hoặc biến điện áp (PT, TU) bị cài đặt sai.
Cách khắc phục: Chỉnh sửa lại tỉ số biến dòng/biến điện áp sao cho khớp với tỉ số biến dòng/biến điện áp đang sử dụng.
2. Sai thứ tự áp pha
Dấu hiệu: Chiều quay của điện áp trên đồng hồ bị ngược chiều kim đồng hồ: có 2 pha bị ngược hoặc sai thứ tự pha từ máy biến áp.
Hình 1. Chiều quay của điện áp theo chiều quay kim đồng hồ
Nguyên nhân: Việc đấu sai thứ tự pha lên đồng hồ thường xảy ra do việc sử dụng cùng 1 màu dây trong quá trình lấy tín hiệu áp cho đồng hồ và đánh dấu label cho dây sai.
Cách khắc phục: OFF cầu chì cấp tín hiệu áp cho đồng hồ để kiểm tra và sửa lại tín hiệu điện áp.
3. Sai thứ tự biến dòng
Dấu hiệu: Chỉ số hệ số công suất bất thường: khi dòng tải đạt 5-10% định mức của biến dòng, hệ số công suất của các pha không đều nhau và có sự chênh lệch nhiều.
Hình 2. Hệ số công suất bất thường ở pha L2 và L3
Nguyên nhân: Việc đấu sai thứ tự pha của biến dòng lên đồng hồ thường xảy ra do việc sử dụng cùng 1 màu dây trong quá trình lấy tín hiệu biến dòng cho đồng hồ và đánh dấu label cho dây sai.
Cách khắc phục: Kiểm tra và sửa lại tín hiệu biến dòng cho đúng với thứ tự điện áp.
4. Ngược chiều biến dòng
Dấu hiệu: Giá trị hệ số công suất/cosphi bình thường, tương đương nhau nhưng có pha bị âm hoặc có pha có chỉ số công suất kW bị âm
Hình 3. Ngược chiều biến dòng ở pha L2
Hình 4. Công suất kW bị âm ở pha L2
Nguyên nhân và cách khắc phục:
- Hệ thống có gắn thêm năng lượng mặt trời, vào thời điểm đó, năng lượng mặt trời phát ra nhiều hơn lượng điện năng mua từ EVN nên sẽ phát ngược lên lưới: để nguyên, đây là hiện tượng bình thường.
- Biến dòng bị ngược: Nối tắt 2 đầu cực S1-S2 của terminal biến dòng trong tủ điện. Đảo thứ tự S1 – S2 trên đồng hồ.
5. Không đọc được tín hiệu RS485 từ đồng hồ
Dấu hiệu: Không thể dùng phần mềm EMS/BMS/SCADA để đọc dữ liệu trên thanh ghi Modbus của đồng hồ.
Nguyên nhân và cách khắc phục:
- Bước 1: Dùng đồng hồ đo điện trở giữa đầu terminal RS485 của đồng hồ và thay thế nếu đứt, hỏng.
- Bước 2: Kiểm tra thứ tự của T+/D+ và T-/D- cho chính xác. Đối với các đồng hồ của Janitza, chú ý thứ tự đấu nói là T+/D+ nối với B và T-/D- nối với A.
- Bước 3: Kiểm tra Modbus address của từng đồng hồ để tránh bị trùng
- Bước 4: Kiểm tra Baud rate, Parity, Stop bit để đảm bao thông số trên phần mềm, adapter và đồng hồ giống nhau.
6. Tín hiệu xung từ đồng hồ về PLC không đủ
Dấu hiệu: Đồng hồ phát xung để đếm kWh nhưng thông số trên đồng hồ và PLC/counter không giống nhau.
Nguyên nhân và cách khắc phục:
- Bước 1: kiểm tra trên thông số kỹ thuật của PLC/counter xem độ dài xung tối thiểu mà thiết bị có thể đọc được (ví dụ như bộ điều khiển SC-WBGW256 của Mitsubishi yêu cầu độ dài xung tối thiểu 80ms).
- Bước 2: Điều chỉnh độ dài xung của đồng hồ dài hơn của PLC/counter ở Bước 1 (ví dụ tăng lên 120ms)
- Bước 3: Đảm bảo chỉ số kWh/xung hoặc xung/kWh của đồng hồ và PLC/Counter giống nhau.
7. Reset các thông số của đồng hồ
Dấu hiệu: các chỉ số max, min, kWh của đồng hồ rất cao một cách bất thường.
Nguyên nhân và cách khắc phục:
Trong quá trình lắp đặt và thử nghiệm, các chỉ số điện áp hoặc dòng điện có thể đạt mức rất cao và không thể tự reset sau khi bàn giao cho khách hàng. Người kiểm tra nên chủ động reset các chỉ số này về 0 ngay trước khi bàn giao toàn bộ hệ thống.
Lưu ý: cần có sự chấp thuận của bên vận hành hệ thống trước khi thực hiện.
8. Các vấn đề bất thường khác
Dấu hiệu: Xuất hiện hàng EEE và mã lỗi
Nguyên nhân và cách khắc phục:
- Lỗi có thể xảy ra do dòng điện/mức điện áp nằm ngoài ngưỡng cho phép (lỗi EEE 500). Cần kiểm tra lại xem đã đóng cầu chì của tín hiệu điện áp hay chưa.
- Lỗi do phần cứng của đồng hồ (mã lỗi khác) thì liên hệ với nhà cung cấp để kiểm tra, bảo hành.
Người viết: Bùi Thanh Tùng – 2021.
